Channelnewsasia៖ ទីក្រុងមួយចំនួនកំពុងប្រែក្លាយជាទីក្រុងខ្មោចដែលជាកន្លែងដែលផ្លូវថ្នល់មានសភាពស្ងប់ស្ងាត់ហើយហាងនិងរោងចក្រត្រូវបានបិទទ្វារ។នេះជាផលប៉ះពាល់នៃការផ្ទុះឡើងនៃមេរោគថ្មីក្នុងប្រទេសចិនដែលមនុស្សជាង ៤២.០០០ នាក់បានឆ្លងនិងជាង ១.០០០ នាក់បានស្លាប់ក្នុងរយៈពេលតិចជាងពីរខែ។ប៉ុន្តែក្រៅពីការផលប៉ះពាល់ដល់តម្លៃរបស់មនុស្ស ភាគរីកចម្រើននៃសេដ្ឋកិច្ចក៏នឹងធ្លាក់ចុះដែលត្រូវបានគេដឹងថានៅឆ្ងាយហួសព្រំដែនប្រទេសចិន។“ ការផ្ទុះឡើងនៅជំងឺកូរ៉ូណាបានកើតឡើងនៅពេលសេដ្ឋកិច្ចចិនកំពុងធ្លាក់ចុះ។ វាស្ថិតនៅក្រោមសម្ពាធជាក់លាក់រួចទៅហើយពីសង្គ្រាមពាណិជ្ជកម្មរវាងចិនជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិក។ ខ្ញុំមានការប្រុងប្រយ័ត្នបន្តិចបន្តួចចំពោះការរំពឹងថានឹងមានការស្ទុះងើបឡើងវិញយ៉ាងឆាប់រហ័ស»។
តាមពិតការរីករាលដាលនៃជំងឺនេះអាចជះឥទ្ធិពលដល់សេដ្ឋកិច្ចធំជាងការរីករាលដាលនៃជំងឺផ្លូវដង្ហើមធ្ងន់ធ្ងរ (SARS) ក្នុងឆ្នាំ ២០០២-២០០៣ ទៅទៀតផង។ ក្នុងឆ្នាំ ២០០៣ ប្រទេសចិនគឺជាប្រទេសមានសេដ្ឋកិច្ចធំទី ៦ នៅលើពិភពលោក។ វាមានចំនួន ៤,៣ ភាគរយនៃផលិតផលសកល។ ប៉ុន្តែសព្វថ្ងៃនេះក្នុងនាមជាប្រទេសមានសេដ្ឋកិច្ចធំលំដាប់ទី ២ នៅលើពិភពលោកមានស្ទើរតែ ១៧ ភាគរយនៃផលិតផលក្នុងស្រុកសរុបរបស់ពិភពលោក។
សេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសនេះមិនត្រឹមតែមានទំហំធំប៉ុណ្ណោះទេប៉ុន្តែថែមទាំង“ ស្មុគស្មាញថែមទៀតផង” ព្រោះវា“ មានការទាក់ទងគ្នាជាច្រើនជាមួយពិភពលោក។
សហគ្រាសដែលមានសក្តានុពលខ្ពស់ នៅក្នុងទ្វីបអាស៊ីការធ្លាក់ចុះនៃសេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសចិនពីការផ្ទុះឡើងនៃជំងឺកូរ៉ូណានេះនឹងត្រូវបានគេចាប់អារម្មណ៍យ៉ាងខ្លាំងនៅក្នុងឧស្សាហកម្មទេសចរណ៍ដូចជាក្រុមហ៊ុនអាកាសចរណ៍ ល្បែងកាស៊ីណូនិងការលក់រាយផងដែរ។
ឧទាហរណ៍នៅប្រទេសថៃជនជាតិចិនបានបង្កើតជាផ្នែកមួយនៃភ្ញៀវទេសចរក្នុងឆ្នាំ ២០០៣ ប៉ុន្តែឥឡូវនេះពួកគេមានចំនួនប្រហែល ២៧ ភាគរយនៃការមកដល់របស់ប្រទេសនេះ។
លោក Sanjay Mathur ប្រធានសេដ្ឋវិទូធនាគារ ANZ ប្រចាំតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍និងឥណ្ឌាបានមានប្រសាសន៍ថា“ ភ្ញៀវទេសចរចិនមានការកើនឡើងច្រើនក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ” ។ ទាំងផ្នែកដឹកជញ្ជូននិងទេសចរណ៍នៅទីនេះរងផលប៉ះពាល់ខ្លាំងបំផុត។ ក្រុមប្រឹក្សាទេសចរណ៍សិង្ហបុរីរំពឹងថាចំនួនភ្ញៀវទេសចរចិននឹងធ្លាក់ចុះពី ២៥ ទៅ ៣០ ភាគរយនៅឆ្នាំនេះបើធៀបនឹងការធ្លាក់ចុះ ១៩ ភាគរយក្នុងឆ្នាំ ២០០៣ ។
អ្នកសេដ្ឋកិច្ចខ្លះនិយាយថាការខូចខាតសេដ្ឋកិច្ចភាគច្រើននឹងបណ្តាលមកពីការប្រើប្រាស់ពន្យាពេលព្រោះអតិថិជនជៀសវាងការធ្វើដំណើរការដើរទិញឥវ៉ាន់និងបរិភោគក្រៅ។ ការខាតបង់មួយចំនួនអាចនឹងមិនអាចរកឃើញ។ “ វាស្ទើរតែដូចជាយើងបានបាត់បង់ពេលវេលារបស់យើងហើយ” ។ "ឧទាហរណ៍ដូចជាអ្នកមិនបានទៅមើលកុននៅក្នុងខែមករា (វាមិនមានន័យថាអ្នកនឹងឃើញខ្សែភាពយន្តចំនួនបីនៅពេលដែលអ្វីៗផ្លាស់ប្តូរនោះទេ។ " ក្រៅពីភ្ញៀវទេសចរណ៍អាស៊ីក៏នឹងបាត់បង់ចំណូលក្នុងការនាំចេញដែរ ដោយសារតម្រូវការរបស់ចិនធ្លាក់ចុះដោយការប្រើប្រាស់ក្នុងស្រុកមានប្រហែល ៦០ ភាគរយនៃសេដ្ឋកិច្ចចិនសព្វថ្ងៃ។ លោក Taylor បានមានប្រសាសន៍ថា“ ឥឡូវនេះប្រទេសចិនគឺជាទិសដៅនាំចេញដ៏ធំបំផុតសម្រាប់សេដ្ឋកិច្ចអាស៊ីមួយចំនួន។ ដូច្នេះវាមិនត្រឹមតែជាវិស័យទេសចរណ៍ចេញពីប្រទេសចិនប៉ុណ្ណោះទេប៉ុន្តែវាក៏ជាសមត្ថភាពក្នុងការនាំទំនិញទៅកាន់ប្រទេសចិនដែលរងផលប៉ះពាល់ផងដែរ។
ដោយឡែកទីផ្សារភាគហ៊ុននៅទូទាំងពិភពលោកក៏បានធ្លាក់ចុះផងដែរដោយវិនិយោគិនមានការភ្ញាក់ផ្អើលដោយសារការផ្ទុះឡើងនៃជំងឺនេះ។ លោក ថេល័រ បាននិយាយថា មានការលក់ដាច់នៅទូទាំងទីផ្សារអាស៊ីមួយចំនួនកាលពីសប្តាហ៍មុនពីព្រោះអ្នកវិនិយោគពិបាកនឹងកំណត់តម្លៃនៃភាពមិនប្រាកដប្រជាបែបនេះ។
ជាការពិតណាស់នៅពេលដែលអ្នកទទួលបានការលក់ប្រភេទនេះវានឹងបង្កើនការចំណាយសម្រាប់អ្នកខ្ចី។ ក្រុមហ៊ុនចង់ទៅខ្ចីនៅទីផ្សារទាំងនោះ (ប៉ុន្តែ) វានឹងត្រូវចំណាយកាន់តែច្រើន។
រង់ចាំសម្រាប់ភាពជាក់លាក់មួយចំនួន ក្នុងកំឡុងពេលផ្ទុះជំងឺ SARS ទីផ្សារពិភពលោកត្រូវបានកែតម្រូវដោយសារការរីករាលដាលកាន់តែអាក្រក់ទៅ ៗ ។ ប៉ុន្តែវាមានការងើបឡើងវិញយ៉ាងខ្លាំងនៅពេលចំនួនករណីឆ្លងថ្មីត្រូវបានរាំងខ្ទប់និងចាប់ផ្តើមមានស្ថេរភាព។
ដូច្នេះតើនឹងមានប្រតិកម្មដូចគ្នានៅពេលនេះដែលឬទេ នៅពេលដែលប្រទេសចិនមានឥទ្ធិពលកាន់តែខ្លាំងលើទីផ្សារហិរញ្ញវត្ថុហើយប្រតិកម្មនៃទីផ្សារចិនអាចធ្វើឱ្យអស្ថិរភាពឬស្ងប់ស្ងាត់?
លោក Suresh Tantia អ្នកយុទ្ធសាស្រ្តវិនិយោគជាន់ខ្ពស់នៅអាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិករបស់ Credit Suisse បានផ្តល់ដំបូន្មានដល់វិនិយោគិនឱ្យ“ នៅខាងក្រៅ” នៅពេលនេះ។ លោកបានមានប្រសាសន៍ថា“ យើងសូមណែនាំ ឲ្យ រង់ចាំករណីជំងឺកូរ៉ូណាថ្មីទាំងនេះដល់កម្រិតខ្ពស់បំផុតមុនពេលវិនិយោគិនរកមើលការដេញថ្លៃក្នុងភាគហ៊ុនចិន” ។
ដោយក្រឡេកមើលទៅទីផ្សារអាស៊ីផ្សេងទៀតយើងសូមណែនាំវិនិយោគិនឱ្យ ... រង់ចាំភាពច្បាស់លាស់មួយចំនួន (សម្រាប់ភាពមិនប្រាកដប្រជា) ដែលនឹងត្រូវដកចេញមុនពេលពួកគេចាប់ផ្តើមវិនិយោគបន្តទៅទៀត” ៕
